Prawa opowieści

W komentarzach do wpisu Rzut jest ważny część osób, które krytycznie wypowiadała się na temat konieczności przestrzegania zasad, argumentowała, że mechanika potrafi popsuć opowieść. Rzut jest losowy, los bywa kapryśny i zamiast epickich opowieści w wybranej konwencji potrafi wyjść Monty Python.

Jestem wielkim miłośnikiem filmowego stylu grania - wartkich, emocjonujących scen, odważnego nieasekuracyjnego działania bohaterów, ciekawej fabuły, zakręconych patentów. I wielokrotnie padłem ofiarą, gdy rzut obnażał groteskę sytuacji. Grałem w przeciętną mainstreamową grę, w której rzut kością obnaża losowość, a mechanizmy kontroli losu nie były zbyt pomocne. Najlepszy specjalista potrafi chybić w kluczowym momencie, największy patałach przypadkiem powalić potężnego bossa. Osobiście lubię ten los, gdyż lubię wymiar przygodowy RPGów. Niemniej każdy gracz na pewno wielokrotnie miał do czynienia z problemem praw opowieści.

Poniżej kilka przykładów i jak do nich podszedłem w praktyce, bez zbędnego teoretyzowania.

Nagła śmierć

Bardzo powszechna sytuacja w wielu drużynach: kampania, gracze związani kilkunastoma sesjami. Epicka akcja, walka na latających okrętach, grupa cudem przeprowadza akcje i nagle jeden z bohaterów oblewa test zręczności i powinien runąć w dół, z kilometra. Skok z żagla na linę nie wyszedł. Co robić? Sytuacja jest czysta i prosta, gdy gramy w system, który ma mechanizm kontroli losu: wydaj sztona, złap się liny, wydaj Punkt Przeznaczenia spadniesz na żagiel poniżej. Ale co to? Nie masz sztona? Skończyły Ci się Punkty Przeznaczenia? I co teraz?

• Rzut jest ważny. Bohater zaryzykował, oblał test, ginie. Spada i robi się z niego krwawy naleśnik. Shit happens. Inaczej, zamiast ryzyka porażki, będzie to niekończące-się-opowiadanie Dynastia. Los buduje napięcie, groteska wprowadza emocje, realne zagrożenia, mechanika staje się ważna. Gracz obrazi się, grupa poczuje niesmak, zamiast filmowej akcji mamy postać, która skończy jak patałach. A może nie? Może to właśnie kwintesencja przygody w RPG, że zamiast pisanki może pójść zupełnie inaczej, po to gramy, zamiast opowiadać?

Takie rozwiązanie wybieram wtedy, gdy przed rzutem określimy z graczami stawkę i wyraźnie powiemy sobie, że ryzykiem oblania testu jest śmierć bohatera. Jeżeli nie gracie na stawkach, bo to maestria nieosiągalna dla waszych skilli, polecam wyjść ze strefy komfortu - bardzo to pomaga w grze. Gracz biorąc kość i decydując się na akcję i bierze odpowiedzialność. Rzut jest ważny. Moi bohaterowie czasami tak giną.

• Bohater spada, ale łapie się innej wystającej liny, spada na żagiel okrętu poniżej, lub stóg siana leżący na środku jeziora na pięciu puchowym poduszkach. Krótko mówiąc, ratowanie dupy, by postać przeżyła. W końcu taka fajna akcja, świetne emocje, szkoda ją psuć zwykłym złym rzutem, gracze będą zadowoleni. Traktujemy oblanie testu jako zwykłą komplikację fabularną, a nie nieudane działanie.

Nigdy tak nie robię, to dla mnie pimpusiowe granie, frajerstwo liniowości. Olewanie rzutu, który się odbył, nadmierna konieczność kontroli nad opowieścią. Komplikowanie fabularne a ignorowanie porażek to dla mnie dwie różne rzeczy. Graj, albo pisz opowiadania.

• Bohater spada, ale inny gracz robi test, czy zdąży mu rzucić linę, rzucamy procentową kością wyroczni, czy poniżej akurat był żagiel okrętu na który spadł, ofiara ma szansę na test czy spadając złapie się kawałka drabinki i ocali skórę. Jeżeli jakiś test się nie uda, multiplikujemy go - inne osoby z drużyny próbują ratować straceńca i robią własne akcje i testy. Krótko mówiąc - ratujemy dupę bohatera maskując to serią testów, cierpliwie czekając, aż któryś w końcu wyjdzie. Inni gracze mają satysfakcję, że ich działania ratują przyjaciela - często seria ratunkowa kompanów wręcz zakrzywia czasorzeczywstość - tyle się dzieje, by ratować dupę kolegi. Jest to sprytna odmiana mechanicznego torodrogowania, sprawiająca wrażenie, że rzut jest ważny i respektujemy mechanikę.

Owszem, zdarzało mi się stosować takie ściemy. Sięgałem po nie wtedy, gdy rzut wyszedł fatalnie, a nie negocjowaliśmy wcześniej stawki - niesprawiedliwie byłoby lekko zabijać graczowi postać, który wcale nie spodziewał się takiego rozwoju sytuacji. Owszem, na zdrowy rozum mógł się tego obawiać, ale przecież nie siedzi mi w głowie, by wiedzieć, że mistrz gry bez mrugnięcia pożegna wtedy jego postać. Obecnie tak rozumiem komplikacje fabularną - gdy nie określimy stawki i rzut jest fatalny, dzieje się źle - i będzie tragicznie jeżeli ktoś nie zda jeszcze jednego testu. Ale tylko jednego - albo ofiara, albo drużyna. Jeżeli test drugi wyjdzie - dupa straceńca uratowana, jeżeli nie - przykro mi, shit happens.

Ukryta informacja

Test nie wyszedł, bohater nie odszyfrował runów, nie znalazł księgi w szufladzie, nie udało mu się wydobyć informacji z postaci niezależnej, nie dostrzegł tropu w kącie komnaty. Brak informacji powoduje, że gracze miotają się, nie wiedzą co mają czynić, snują dziwaczne rozważania, nie widząc prostych zależności, fabuła stoi. Wkrada się nuda i poczucie frustracji.

• Mechaniczne torodrogowanie - za chwilę znów ktoś wykona test, aż w końcu zda i podrzucisz mu tę informację. Nie zauważył ciekawego układu grobowców? Za 10 minut rzuci na to inna postać, może ona zauważy. Grupa się ucieszy ze swojego sprytu.

O ile dla ratowania skóry bohatera jak pisałem powyżej, zdarzyło mi się stosować takie rozwiązania, to w przypadku innych sytuacji pozostaję nieugięty. Rzut jest ważny - oblałeś test - nie zdobywasz informacji. Jeżeli graczowi zależy na drążeniu tematu niech znajdzie inny sposób, w którym jego bohater podchodzi do tematu: problem z odszyfrowaniem runów? Poproś profesora Beckhetta z uniwersytetu o pomoc. To graczowi musi zależeć na informacji, a nie mistrzowi gry.

• Podrzucić informację tak czy inaczej, aby nie zatrzymywać sesji.

Po teście nigdy, rzut jest ważny. Za to moje podejście do dawania informacji jest nieco inne. Kluczowe informacje daję za darmo, wystarczy zapytać, zagadać NPCa, jesteś magiem, powiem ci o tych runach bez rzutu, jesteś wojownikiem zauważysz srogiego rębajłę po sposobie w jaki się porusza. Lubię wręcz zarzucać różnymi informacjami bohaterów, aby był tego natłok. Jeżeli pewne informacje są ukryte - wymagają zaangażowania graczy, staram się, by były dopełnieniem tajemnicy, a nie kluczem do dalszej gry. Bez nich fabuła leci dalej i nie ulega zatrzymaniu, ale jeżeli gracze podrążą - dostają bonusy, polepszają swoją pozycję i zasoby.

Zawodowiec patałach/ ofiara losu herosem

Kluczowy moment, drużyna walczy z bossem. Gracze combują akcje - jeden podrzuca koktajl mołotowa nad głową wroga, a najlepszy strzelec drużyny oddaje strzał do butelki 10 metrów od siebie. O kurczę, pechowy rzut, jest znacznie gorzej! Nie dość, że nie trafia w koktajl to jeszcze rani swego towarzysza. Towarzysz ranny, wróg ucieka, zamiast przygodowego finału pełnego fajerwerków mamy wielki fack-up. Gracz wściekły, w końcu jego bohater to strzelec wyborowy, a na dodatek pół życia był zamknięty w cyrku ćwicząc tak strzał i ogólnie pomysł z koktajlem był świetny, kreatywny, a nie wyszło. To bez sensu, nierealne, skandal, cierpi na tym opowieść, w końcu gram herosem a nie rolnikiem! Co robić?

• A chuj, trafiasz ten koktajl, wróg staje w płomieniach, ginie. Aha, oblałeś test, to ten tego… Płomień z koktajlu poparzył cię w twarz i odtąd będziesz miał blizny jako pamiątka po tym zdarzeniu. Wow, jakie to klimatyczne i filmowe, nie?

Pimpusiowanie, olewanie rzutów. Pisz opowiadania, a nie graj w mainstream. Ma być realistycznie i naprawiasz statystykę, bo zasadom daleko od ideału? Bez jaj.

• Ocierasz łzy, opatrujesz towarzysza, wysłuchujesz tyrady gracza, jak to system jest chujowy, że pozwala na takie fackupy.

Ano tak do tego podchodzę. Przygodowa konwencja mainstreamu to właśnie losowość, absurdy życia i groteska chwili, czarny humor i brak sprawiedliwości. Respektuj ją - wszystko może się zdarzyć. Teraz nie wyszło - może wyjdzie innym razem. Jeżeli masz z tym problem - wybierz grę, która ma odpowiednie mechanizmy zabezpieczające. Ale tobie się nie chce wybrać żadnej gry i wgłębiać w mechanikę - wolisz często tylko wziąć sobie setting i napisać w nim swoje opowiadanie, nie? Spoko, ja tak nie robię - rzut jest dla mnie ważny.